Macrofauna/mosselen
Onderzoek op thema trofisch niveau: Macrofauna/mosselen:
Inhoud
- Status van de Driehoeksmossel (Dreissena polymorpha) in de randmeren
- Macrofauna en microverontreinigingen in proefbaggervak; vóór, tijdens en na baggeren
- De driehoeksmossel in Friesland
- Mosselen voor schoon water
- Macrofauna nieuwsmail
Driehoeksmosselen, foto Bram bij de Vaate (RWS).
Status van de Driehoeksmossel (Dreissena polymorpha) in de randmeren
Onderzoek naar het voorkomen van de Driehoeksmossel in de randmeren, van het Drontermeer tot en met het Gooimeer.
Uitvoering:
1996 - 1998
Beschrijving:
In 1996 is door Bureau Waardenburg een veldinventarisatie verricht naar de dichtheid van driehoeksmosselen en de aanwezigheid van geschikt substraat langs de oevers en op de bodem van het Veluwemeer, Wolderwijd en Nuldernauw. Ook het voorkomen van larven werd onderzocht. In 1998 is de bodeminventarisatie herhaald. Daarbij kwamen tevens het Drontermeer, Nijkerkernauw, Eem- en Gooimeer aan bod. De dichtheid van de driehoeksmossel is geanalyseerd in relatie tot het voorkomen van kranswieren en de populatie zoetwatermosselen. Ook is een inschatting gemaakt van de invloed van de driehoeksmosselen op de waterkwaliteit.
Rapport/artikel:
Status van de Driehoeksmossel (Dreissena polymorpha) in de randmeren in het Wolderwijd / Nuldernauw en Veluwemeer in 1996. G.W.N.M. van Moorsel, 1999. (Bureau Waardenburg rapportnr. 96.46). I.o.v. Rijkswaterstaat Directie IJsselmeergebied. Bureau Waardenburg Culemborg.
Status van de Driehoeksmossel (Dreissena polymorpha) in de randmeren in 1998. G.W.N.M. van Moorsel, A. Bak & R. Munts, 1999. (Bureau Waardenburg rapportnr. 98.065). I.o.v. Rijkswaterstaat RIZA. Bureau Waardenburg Culemborg.
Macrofauna en microverontreinigingen in proefbaggervak Zandmaas; vóór, tijdens en na baggeren
Uitvoering:
In 1995-2000 door G.C.W. van Beek, A.J.M. Meijer & R. Munts. Bureau Waardenburg bv in opdracht van Rijkswaterstaat Bouwdienst, RWS Directie Limburg Projectbureau de Maaswerken, RIZA
Beschrijving:
Het vaststellen van verschillen in de macrofaunagemeenschap en belasting met microverontreinigingen veroorzaakt door baggerwerkzaamheden is gedaan door analyse van 263 macrofaunamonsters en 31 monsters van driehoeksmosselen + 22 bodemslibmonsters op micro's. Een jaar na uitvoering van het baggeren is de macrofauna hersteld qua biomassa en dichtheden. Voor afzonderlijke taxa lijken dan nog wel effecten aanwezig. Ecotoxicologische grenswaarden van micro's in driehoeksmossel en bodemslib worden overschreden zowel voor als na het baggeren hetgeen tot doorvergiftigingsverschijnselen kan leiden in de voedselketen.
Rapport/artikel:
Rapporten Bureau Waardenburg rapportnr. 96.23, 96.17, 98.007, 98.016 en 00-007, Culemborg.
De driehoeksmossel in Friesland
Uitvoering:
In 1997 en 1998.
Beschrijving:
In de provincie Friesland is op beperkte schaal onderzoek verricht naar de verspreiding en de omvang van de populatie van driehoeksmosselen. Er wordt vanuit gegaan dat, na een aanzienlijke daling, vanaf de tachtiger jaren de driehoeksmossel zich weer positeif ontwikkelt in de Friese oppervlaktewateren.
Rapport/artikel:
Bierma, A.G. Bierma & R. de Jong, 1997. De Driehoeksmossel in Friesland (ecologie en voorkomen). Stageverslag. Waterschap Friesland, Van Hall Instituut, Leeuwarden.
Dijkstra, K.H., 1998. De Driehoeksmossel in Friesland (inventarisatie van de populatiegrootte, opbouw en verspreiding van de Driehoeksmossel [Dreissena polymorpha] in Friesland). Stageverslag. Wetterskip Fryslân, AOC Friesland, Leeuwarden.
Mosselen voor schoon water
Uitvoering:
2002
Beschrijving:
Drijflagen van blauwalgen zijn een jaarlijks terugkerende bron van ergernis voor iedereen die van het water van het Volkerak en Zoommeer wil genieten. De dikke algenlaag kan ontstaan doordat het water in de meren zeer rijk aan meststoffen (stikstof en fosfaat) is die afkomstig zijn uit de intensieve bemesting van het land in België en Brabant. Daardoor kunnen algen goed groeien.
Rijkswaterstaat probeert met diverse maatregelen de overmaat aan algen terug te dringen. Bij één van deze maatregelen die dit seizoen onderzocht worden, worden Driehoeksmosselen (Dreissena polymorpha) ingezet.
Mosselen werken de algenoverlast op twee manieren tegen. Ten eerste zijn zij in staat deeltjes (en de hieraan gebonden nutriënten) uit het water weg te filteren en kunnen in principe dus de toevoer van de voedingsstoffen verminderen. Ten tweede eten zij ook de algen op die in het water zitten dat zij filtreren. Beide processen kunnen vervolgens tot een afname van de algenbloei leiden. Om dit principe en de filterefficiëntie van de mosselen te onderzoeken voert TNO in samenwerking met Bureau Waardenburg in opdracht van Rijkswaterstaat momenteel in de monding van de Steenbergse Vliet een experiment uit.
In het water is een prototype van een filter met hierin de mosselen geïnstalleerd. Het water van de Vliet doorstroomt deze drijvende constructie en de mosselen filtreren de deeltjes en daarmee de voedingsstoffen en algen uit het water. De mosselen leggen vervolgens een deel van deze voedingsstoffen vast als mosselvlees en een deel wordt uitgescheiden als feces, wat bezinkt en in het filter wordt opgevangen. Door regelmatig metingen uit te voeren wordt informatie over de filterefficiëntie van de mosselen en de daarmee te behalen reductie van meststoffen in het water verkregen.
Dit mosselfilter zal tot september 2002 in de Vliet blijven liggen waarna, afhankelijk van de resultaten, een grootschalig experiment is gepland.
Meer info:
Download de poster Mosselen voor schoon water(319 Kb)
Macrofaunanieuwsmail: kennisuitwisseling mosselen en macrofauna
Uitvoering:
Vanaf 2000
Beschrijving:
Opzetten van een Macrofauna nieuwsmail voor geinteresseerden in macrofauna, bijhouden van een weblog met nieuwsmails.