Onderzoek op maatregelen

Onderzoek op thema maatregelen

Inhoud

  • Baggeren
    Macrofauna en microverontreinigingen in proefbaggervak; vóór, tijdens en na baggeren
  • ABB
    Actief Biologisch Beheer; een experiment met Regenboogforel in de Rammekenskreek
    Proefschrift Biomanipulation in the Netherlands
    Ecologisch waterbeheer Binnenschelde
    Natuurontwikkeling in Loenderveen
  • Waterplantenbeheer
    Maaien van waterplanten in het Veluwemeer; onderzoek naar methoden en effecten
  • Peilbeheer
    Onderzoek naar de toestand van de oevers van de Friese boezem
    Planten in de Peiling; proef uitgevoerd in een proefbak van damwanden
    Aanvullende maatregelen of dweilen met de kraan open?
    Peilbeheer en nutriënten
    Natuurontwikkeling in Loenderveen
  • Inrichting
    Een Groene Riem onder het Natte Hart; evaluatie natuurontwikkelingsprojecten
    Compensatie zandwinning Amstelmeer
    Opstellen van het scenario 'Nat, natter, natuur'
    Inrichting en peilbeheer boezem van Vollenhove (Wieden en Weerribben)
    zie onderzoek WLB Amsterdam: Natuurontwikkeling in Loenderveen
  • Mengen waterkolom
    Ontwikkeling van fytoplankton in De Kuil in aanwezigheid van een menginstallatie
    Onderzoek naar kunstmatige menging van de waterkolom in de Nieuwe Meer
  • Brak <==> zoet
    Ontwikkeling visfauna proefgebied zoetwateraanvoer Tholen, december 1988-juli 1995
    MER Beheer Haringvlietsluizen, achtergrondstudie Vis en Bodemfauna
    Studie voor een brakwaterzone rond de Afsluitdijk

Macrofauna en microverontreinigingen in proefbaggervak Zandmaas; vóór, tijdens en na baggeren

Uitvoering:

1995-2000

Beschrijving:

Het vaststellen van verschillen in de macrofaunagemeenschap en belasting met microverontreinigingen veroorzaakt door baggerwerkzaamheden is gedaan door analyse van 263 macrofaunamonsters en 31 monsters van driehoeksmosselen + 22 bodemslibmonsters op micro's. Een jaar na uitvoering van het baggeren is de macrofauna hersteld qua biomassa en dichtheden. Voor afzonderlijke taxa lijken dan nog wel effecten aanwezig. Ecotoxicologische grenswaarden van micro's in driehoeksmossel en bodemslib worden overschreden zowel voor als na het baggeren hetgeen tot doorvergiftigingsverschijnselen kan leiden in de voedselketen.

Rapport/artikel:

Rapporten Bureau Waardenburg rapportnr. 96.23, 96.17, 98.007, 98.016 en 00-007


Actief Biologisch Beheer; een experiment met Regenboogforel in de Rammekenskreek

Uitvoering:

1993

Beschrijving:

Om het voedselweb in de brakke Rammekenskreek zodanig te veranderen dat de helderheid zou toenemen is een experiment met Regenboogforel uitgevoerd. In twee armen en twee enclosure (ter bemonstering) in de kreek zijn forellen uitgezet. De forellen bleken goed te groeien en veel Aasgarnaal en steurgarnaal te eten, zoals verwacht werd, maar de helderheid nam niet toe. Veel forellen werden geconsumeerd door vogels waaronder aalscholvers. Bij een vervolgexperiment met jongere forellen in een geheel voor vogels afgesloten enclosure bleek dat sterfte ook door de waterkwaliteit werd veroorzaakt waarschijnlijk door zuurstoftekorten.

Rapport/artikel:

Rapport Bureau Waardenburg rapportnr. 93.39

link naar site met meer info:

Proefschrift Biomanipulation in the Netherlands

Uitvoering:

1998-2000

Beschrijving:

In dit proefschrift zijn diverse artikelen opgenomen die sinds 1987 over Actief Biologisch Beheer in Nederland zijn verschenen. Het proefschrift omvat naast een meer theoretische onderbouwing van alternatieve stabiele toestanden vooral resultaten van veldexperimenten. De eerste proeven die beschreven zijn, betreffen experimenten in proefvijvers van de OVB te Beesd, welke in 1986 zijn uitgevoerd. In het een na laatste hoofdstuk is de evaluatie van 18 ABB projecten in Nederland opgenomen. Het proefschrift sluit af met een beschrijving van de ontwikkelingen van ideeën over de afgelopen vijftien jaar.

Rapport/artikel:

Biomanipulation in the Netherlands, 15 years of experience. Proefschrift Universiteit Wageningen.


Ecologisch waterbeheer Binnenschelde

Uitvoering:

Vanaf 1990

Beschrijving:

Actief Biologisch Beheer, monitoring en evaluatie ontwikkelingen opstellen water- en stoffenbalansen, ontwikkelen van scenario's voor duurzame waterkwaliteitsverbetering, integrale beoordeling en advisering.


Maaien van waterplanten in het Veluwemeer

Uitvoering:

1999-2000

Beschrijving:

In het Veluwemeer zijn in 1999 maaiproeven uitgevoerd. Aanleiding voor het onderzoek was de recent ontstane overlast van waterplanten (P. perfoliatus) voor de varende recreatie in de Veluwerandmeren (Zant et al., 1999). Uit het onderzoek blijkt dat maaien tot op de bodem technisch moeilijk is en dat het ook minder wenselijk is vanwege de te verwachten negatieve effecten op waterkwaliteit. Het rapport geeft advies over in welke mate en welke soorten vegetatie verwijderd kunnen worden zonder het stabiele heldere ecosysteem aan te tasten. Ook geeft het rapport advies over hoe om te gaan met vegetatieverwijdering en eventueel verlies van natuurwaarde voor watervogels.

Rapport/artikel:

Maaien van waterplanten in het Veluwemeer, Van den Berg et al., 2000


Onderzoek naar de toestand van de oevers van de Friese boezem en mogelijkheden voor een ander peilbeheer voor een duurzame verbetering ervan

Uitvoering:

1998-1999

Beschrijving:

Systematische bepaling van de onderhoudstoestand van de oevers van de Friese boezem. Studie naar de mogelijkheden voor een meer natuurlijk peilbeheer als middel om het waterbeheer en de oevers duurzaam in stand te houden en te ontwikkelen.

Rapport/artikel:

twee rapporten


Planten in de Peiling

Proef uitgevoerd in een proefbak van damwanden op de Krammerse Slikken in het Volkerak

Uitvoering:

1994-1999

Beschrijving:

Onderzoek verricht naar de invloed van peilfluctuaties op de ontwikkeling van helofyten/oeverplanten in het Volkerak-Zoommeer.

Belangrijkste conclusies:

Voor de optimale ontwikkeling van een in het water groeiende helofytenvegetatie wordt de instelling van een meer natuurlijk peilverloop, met relatief hoge waterstanden gedurende de winter en lagere waterstanden tijdens de zomer, noodzakelijk geacht. Hierbij is een zo groot mogelijke peilfluctuatie het beste voor een goede ontwikkeling van het ecosysteem.

Echter: ontwikkeling kan alleen plaatsvinden wanneer watervogels en vee worden weggehouden. Tevens zullen de negatieve effecten van het op vele plaatsen nog te hoge zoutgehalte van de waterbodem tot een minimum beperkt moeten worden.

Rapport/artikel:

"Tussen Water en Land"; Perspectief voor oeverplanten in het Volkerak-Zoommeer (Eindrapportage 'Planten in de Peiling', december 1999; RIZA rapport: 99.031)


Aanvullende maatregelen of dweilen met de kraan open?

Onderzoek aanvullende maatregelen (peilbeheer en eutrofiëringsbestrijding) stroomgebied Volkerak/Zoommeer.

Uitvoering:

In 1998 door A. Bak, T.J. Boudewijn & A.J.M. Meijer. Bureau Waardenburg bv in opdracht van Rijkswaterstaat Directie Zeeland en het Hoogheemraadschap van West-Brabant

Beschrijving:

In opdracht van Rijkswaterstaat Directie Zeeland en het Hoogheemraadschap van West-Brabant is een onderzoek uitgevoerd naar peilbeheer en eutrofiëringsbestrijding in het Volkerak-Zoommeer en het stroomgebied van de West-Brabantse rivieren. In het Volkerak-Zoommeer is de geringe waterpeilfluctuatie beperkend voor de ontwikkeling van oever- en moerasvegetatie. Bovendien kampt het meer sinds enkele jaren met een teruglopend doorzicht ten gevolge van overmatige algenbloei. Het Volkerak-Zoommeer fungeert als boezem voor het Hoogheemraadschap van West-Brabant. Bureau Waardenburg heeft onderzocht welke aanvullende maatregelen in combinatie met een natuurlijk fluctuerend waterpeil perspectief bieden op een helder Volkerak-Zoommeer met een goed ontwikkelde oever- en moerasvegetatie.

Rapport/artikel:

Rapport fase 1, fase 2 en eindrapport. Bureau Waardenburg rapportnr. 98.025 A, B & C


Peilbeheer en nutriënten

Literatuurstudie naar de effecten van peildynamiek op de nutriëntenhuishouding van watersystemen

Beschrijving:

In deze literatuurstudie is bestaande kennis over de nutriëntenhuishouding in relatie tot wisselende waterpeilen op een rij gezet. Tussen waterpeilfluctuaties en nutriënten bestaat over het algemeen een zeer complex geheel van relaties. Directe en indirecte effecten van peilwisselingen op nutriëntenstromen zijn niet eenduidig aan te geven. Een eerste aanzet is de kwalitatieve indicatie van de invloed van overstromen en droogvallen op biogeochemische processen in de oeverzone. Daarmee kan - zeer globaal - een beeld worden geschetst van de gunstige en ongunstige effecten van een natuurlijker peilbeheer. Van een kwantitatieve inschatting kan echter geen sprake zijn.

Rapport/artikel:

Linda D. Wienk, Jos T.A. Verhoeven, Hugo Coops en Rob Portielje: Peilbeheer en nutriënten, literatuurstudie naar de effecten van peildynamiek op de nutriëntenhuishouding van watersystemen. RIZA rapport 2000.012, ISBN 9036953065.

Een Groene Riem onder het Natte Hart

Evaluatie van natuurontwikkelingsprojecten in het IJsselmeergebied

Uitvoering:

1998 en 1999

Beschrijving:

Evaluatie van 10 natuurontwikkelingsprojecten in het IJsselmeergebied. Het rapport doet suggesties voor optimalisatie van de monitoring en voor aansluiting op de ecologische koers voor het IJsselmeergebied.

Rapport/artikel:

RWS-RIZA rapport nr.: 99.030

Compensatie zandwinning Amstelmeer

Een contra-expertise.

Uitvoering:

1998

Beschrijving:

Op verzoek van de Provincie Noord-Holland heeft Bureau Waardenburg een contra-expertise uitgevoerd met betrekking tot de compensatie van natuurwaarden na een eventuele zandwinning in het Amstelmeer. Hiertoe zijn de huidige natuurwaarden en de effecten van zandwinning hierop geïnventariseerd. Vervolgens is bepaald op welke wijze compensatie gerealiseerd zou kunnen worden.

Rapport/artikel:

Bureau Waardenburg rapportnr. 98.013


Opstellen van het scenario 'Nat, natter, natuur!'

Uitvoering:

1996

Beschrijving:

Opstellen van een discussiescenario over grootschalige natte natuurontwikkeling in Nederland in het kader van het project 'Nederland 2030. Verkenning van ruimtelijke perspectieven'.

Rapport/artikel:

rapport beschikbaar

Inrichting en peilbeheer boezem van Vollenhove (Wieden en Weerribben)

Uitvoering:

2000-2003

Beschrijving:

Het project is een onderdeel van het Europese project ECOHYDRA.
Vanwege het verlopen peilbesluit wordt een nieuw "peilbesluit" opgesteld, waarbij ook inrichting en beheer worden opgenomen. Het project moet invulling geven aan de natuurfunctie en andere (gebruiks)functies van het gebied.
Er is een visstandbeheersplan gemaakt in opdracht van de beroepsvisserij.

Rapport/artikel:

J.A. van Berkum, 2000. Waterplan en Wieden. Herstel van helder water. Een onderzoek naar maatregelen ter bestrijding van de eutrofiering in Noordwest Overijssel. Tweede Fase Opleiding Milieukunde, Hogeschool IJsselland; Waterschap Groot Salland.

Witteveen + Bos, 1999. Visstandbeheersplan Noordwest-Overijssel. Algemene Bond van Binnenvissers in Noordwest-Overijssel.

Ontwikkeling van fytoplankton in de Kuil in aanwezigheid van een menginstallatie voor destratificatie in 1999

Uitvoering:

Meetjaar 1999.
Koeman en Bijkerk b.v. i.o.v. Hoogheemraadschap van West-Brabant.

Beschrijving:

De Kuil is een voormalige zandwinput die momenteel een zwemwaterfunctie heeft. In 1992 en 1995 trad een rode waterbloei op door planktonalgen. Om een dergelijke bloei te voorkomen werden in maart 1997 twee windmolens geplaatst, die moeten zorgen voor voldoende menging in de waterkolom. Om het effect van deze menginstallaties te beoordelen is sinds maart 1997 elke zomer een monitoringonderzoek uitgevoerd.

Rapport/artikel:

R. Bijkerk. Ontwikkeling van fytoplankton in de Kuil in aanwezigheid van een menginstallatie voor destratificatie in 1999. Koeman en Bijkerk b.v. rapport 99-53.


Onderzoek naar kunstmatige menging van de waterkolom in de Nieuwe Meer

Uitvoering:

1990-1995

Beschrijving:

In de Nieuwe Meer werd een menginstallatie (aëratie vanuit buizen op de bodem) geïnstalleerd om de overlast van Microcystis tegen te gaan.
Dit was succesvol: de biomassa werd sterk gereduceerd, drijflagen werden vrijwel niet meer waargenomen en de fytoplankton samenstelling verschoof van een cyanobacterie-dominantie naar een gemengde populatie van groenwieren, diatomeeën en flagellaten.

Rapport/artikel:

Visser, P.M., 1995. Growth and vertical movement of the cyanobacterium Microcystis in stable and artificially mixed watercolumn. Proefschrift van de Universiteit Amsterdam

Visser, P.M., L.R. Mur, J. Koedood & B. van der Veer, 1995. Bestrijding van Microcystis bloei in de Nieuwe Meer door kunstmatige menging: resultaten veldonderzoek 1993. H2O 5: 133-137.

Visser, P.M., B.W. Ibelings, et al. (1996). Artificial mixing prevents nuisance blooms of the cyanobacterium Microcystis in Lake Nieuwe Meer, the Netherlands. Freshwater Biology 36: 435-450.

Link naar site met meer info:

Ontwikkeling visfauna proefgebied zoetwateraanvoer Tholen, december 1988-juli 1995

Uitvoering:

1988-1998

Beschrijving:

Middels (half)jaarlijkse gestandaardiseerde visbemonsteringen, vislengte- en gewichtmetingen en zoutmetingen is de ontwikkeling van de visstand gevolgd bij een toenemende verzoeting van het brakke water. In de situatie vóór aanvang van de zoetwateraanvoer vanuit het zoete Volkerak-Zoommeer waren ruisvoorn, karper, drie- en tiendoornige stekelbaars de dominante soorten. Nieuwe soorten als blankvoorn, baars, brasem, pos, snoekbaars en af en toe alver, kolblei, rivierdonderpad en winde worden steeds meer aangetroffen. Oorspronkelijk aanwezige soorten als brakwatergrondel, 10d-stekelbaars en giebel nemen af in aantal.

Rapport/artikel:

Rapporten Bureau Waardenburg rapportnr. 96.65 (eindrapport)


MER Beheer Haringvlietsluizen, achtergrondstudie Vis en Bodemfauna

Uitvoering:

1996-1997

Beschrijving:

Deze uitgebreide literatuurstudie is uitgevoerd ten behoeve van de Milieu Effect Rapportage Beheer Haringvlietsluizen waarin de huidige situatie in het Haringvliet wordt vergeleken met drie mogelijke toekomstige situaties die kunnen ontstaan door een ander sluizenbeheer waarbij zeewater het Haringvliet wordt ingelaten. Beschreven zijn de effecten voor de beroepsvisserij, sportvisserij, totale visgemeenschap en bodemfaunagemeenschap.

Rapport/artikel:

Rapport Bureau Waardenburg rapportnr. 96.036


Studie voor een brakwaterzone rond de Afsluitdijk

Uitvoering:

2000

Beschrijving:

Het project 'Breezand Brak' is een uitwerking van ideeën om een brakwaterzone rond de Afsluitdijk te creëren. Na de afsluiting van de Zuiderzee is de geleidelijke overgang van zout naar zoet in IJsseldelta verlegd naar de spuisluizen in de Afsluitdijk. Ecologische omstandigheden voor tal van planten- en diersoorten die horen bij een dynamische zoet-zoutovergang zijn hierdoor sterk verslechterd. Deze studie verkent een aantal mogelijkheden om deze omstandigheden aanzienlijk te verbeteren.