Externe nutrientenbelasting

Maatregel

Reductie van de externe belasting

Algemeen

De meest traditionele herstelmaatregel van meren en plassen is de aanpak van de oorzaak van de waterkwaliteitsproblemen: de overmatige aanvoer van voedingsstoffen. Naast landelijke maatregelen zoals de zuivering van industriële lozingen, de verwijdering van fosfaat uit de wasmiddelen en de verbeterde zuivering van afvalwater, het zogenaamde generieke beleid, kunnen ook aanvullende systeem-specifieke maatregelen worden genomen om de externe nutriëntenbelasting op een bepaald meer terug te dringen.
Afhankelijk van de bijdrage van de verschillende bronnen aan de totale belasting, moet voor ieder meer de meest optimale methode voor een sterke reductie van de nutriëntenbelasting worden vastgesteld. Mogelijke maatregelen zijn:

• reductie van puntbronnen (RWZI's, riooloverstorten),
• zuivering van het inlaatwater door chemische defosfatering of helofytenfilters,
• afleiding van nutriëntrijke puntbronnen,
• reductie van diffuse lozingen vanuit de landbouw en de huishoudens,
• hydrologische isolatie.

In veel meren waar systeem-specifieke maatregelen worden genomen om de externe nutriëntenbelasting terug te dringen wordt een combinatie van bovenstaande maatregelen genomen.

Doel van de maatregel

Verlaging van de externe nutriëntenbelasting ten behoeve van:

• verlaging van de nutriëntenconcentratie,
• verlaging van de produktie van algen,
• vergroting van het doorzicht van het water.

Meren waar de maatregel is toegepast (ga voor een uitgebreide beschrijving naar Onderzoek meren en plassen)

In Nederland zijn in een aantal meren meren systeem-specifieke maatregelen genomen om de externe fosfaatbelasting te verlagen.

Lessen en kosten van de maatregel

Tabel 2 geeft een kwantitatief overzicht van de ervaring die is opgedaan met specifieke maatregelen, de effectiviteit daarvan om de nutriëntenbelasting van een systeem daadwerkelijk te verminderen, en de kosten die met de maatregel gemoeid zijn. Met name voor dat laatste is de spreiding groot, en sterk afhankelijk van de locale situatie.
De mate waarin een maatregel daadwerkelijk resulteert in een verlaging van de externe belasting wordt in het algemeen positief bevonden. De mate waarin deze reductie daadwerkelijk doorwerkt in een verbetering van het ecosysteem in de vorm van een verlaging van algenbloei en een toename van het doorzicht, lijkt aanzienlijk kleiner te zijn, en beslaat in het algemeen een periode van meer dan tien jaren (Portielje R. & D.T. van der Molen, 1997).

Tabel 2: kwantitatieve karakterisering van de saneringsmaatregelen om een systeem-specifieke reductie van de nutriëntentoevoer te bewerkstelligen. Uit: Handleiding Bestrijding Eutrofiëring, Mogelijke maatregelen.

- = gering; ± = matig; + = veel; * = sterk afhankelijk van de locale situatie

Experts

Algemeen:
RWS Waterdienst

Modelberekeningen

Beheerders met ervaring:
Hoogheemraadschap van Rijnland, DWR, Wetterskip Fryslân

Onderzoek/referenties

Afgerond onderzoek:
Rijsdijk, E.R., 1996. Mogelijke maatregelen bij de bestrijding van eutrofiëring in Nederlandse plassen en meren. Handleiding Bestrijding Eutrofiering. RIZA nota 96.049C.

Portielje, R & D. van der Molen. Trendanalyse van eutrofiëringstoestand van de Nederlandse Meren en Plassen. Deelrapport 1 van de Vierde Eutrofiëringsenquête. RIZA rapport 97.060.