Baggeren

Maatregel tegen interne nutriëntenbelasting

Baggeren

Algemeen

Baggeren is het verwijderen van sediment. Deze maatregel is meestal gericht op het verwijderen van nutriëntrijk slib teneinde de interne fosfaatbelasting te verminderen. In sommige meren is het belangrijkste doel van baggeren het vergroten van de diepte van het systeem.

Om de interne belasting voldoende te kunnen verminderen, moet er kennis aanwezig zijn over het sediment. Het gehalte aan fosfaat en de afgifte snelheid van fosfaat en de sedimentdiepte bepalen waar en hoe diep er gebaggerd moet worden. In veel gevallen gaat het om de bovenste 25-100 cm van het sediment. Naast nutriënten gehalten, moeten ook de gehalten aan PCB's, olie en zware metalen bepaald worden, om te bepalen of het sediment verontreinigd is.
Bij de uitvoering van het baggeren is het belangrijk dat voorkomen wordt dat tijdens het baggeren nutriëntrijke sedimenten onder invloed van wind - en waterbeweging naar reeds gebaggerde of nutriëntarme plaatsen toestromen.
Er kunnen globaal twee manieren van baggeren worden onderscheiden: hydraulisch baggeren en mechanisch baggeren. Met hydraulisch baggeren treedt het minste verstoring op, maar deze methode kost meer geld dan mechanisch baggeren. Bij losse en waterrijke bagger is hydraulisch baggeren de enige mogelijkheid.

Doel van de maatregel

Verlaging van de interne fosfaatbelasting.

Meren waar de maatregel is toegepast (ga voor een uitgebreide beschrijving naar Onderzoek meren en plassen)

Maatregel

Lessen

Binnenschelde :
Bij het baggeren in 1988 is 220.000 m³ fosfaatrijk slib verwijderd van 47 ha meerbodem. Het eerste jaar na het baggeren was hierdoor de interne P-belasting verminderd van 1,5-2,5 gP/m²/j tot 0,5 gP/m²/j. In 1990 bleek de interne belasting weer te zijn toegenomen tot het oude niveau. Het verwijderen van fosfaatrijk slib heeft geen meetbaar effect gehad op de fosfaatconcentratie in het water.

Geerplas :
Bij het baggeren van fijn slib, moet met behulp van slibschermen worden voorkomen dat het slib rondzweeft en ergens anders gaat bezinken.

In de Geerplas was de nalevering van P vanuit het sediment zeer hoog. Tachtig procent van de P-belasting was het gevolg van interne bronnen. Nalevering vormde de grootste interne bron. Het d.m.v. baggeren verminderen van de nalevering van P was de belangrijkste maatregel in het Geerplas project.
De evaluatie van de maatregelen (in 1999) die in de Geerplas genomen waren liet zien dat het baggeren geen blijvend effect heeft gehad. De sliblaag groeide relatief snel weer aan en de bodem laadde zich weer op met P, waardoor weer nalevering kon gaan optreden. De interne P-belasting is hierdoor nu nog steeds hoog.

Rottige Meente:
In de gebaggerde petgaten lijkt zowel de zichtdiepte als de vegetatie zich te verbeteren.

Kosten van de maatregel NB!! deze zijn in guldens en uit de periode 1980-1990

Baggeren is een relatief dure methode.
De kosten zijn afhankelijk van de materiaalbenodigdheden, het baggervolume, de plaats van berging van het baggerspecie, de sedimentdichtheid, mate van verontreiniging van het slib en het eventueel hergebruik van het sediment. De kosten bedragen fl 30.000,- (1980) tot fl 90.000 (1990) per hectare. Dat komt neer op ongeveer fl 5,- tot 10,- per m³ baggerspecie.

Experts

Algemeen:
RWS Waterdienst

Beheerders met ervaring:
Hoogheemraadschap van Rijnland

Onderzoek/referenties