Het ontstaan en de meerwaarde van Rivers2Morrow
Wat moet er gebeuren om de gevolgen van de klimaatveranderingen voor de rivierfuncties waterveiligheid, waterkwaliteit en natuur, zoetwatervoorziening en bevaarbaarheid beheersbaar te houden? Verschillende spelers wilden meer weten over de klimaatimpact. Tegelijk speelden de invloed van recente (ruimte voor de rivier-) maatregelen en veranderingen in de aanvoer van sediment. Het menselijk ingrijpen is een constante factor die ook grote invloed heeft. Al deze factoren maakten het urgent om de toekomstige ontwikkeling van het riviersysteem te onderzoeken. Daartoe startte in 2017 het onderzoeksprogramma Rivers2Morrow. Hoe worden de onderzoeksresultaten in de praktijk gebruikt?
Achtergrond en oorsprong
Eind 2014 zag het Deltaprogramma voor de 21e eeuw het licht. Het wil ons land behoeden voor overstromingen en zoetwaterschaarste en reikt kaders aan hoe Nederland klimaatbestendig en waterrobuust in te richten. Om de bedreigingen van klimaatverandering het hoofd te bieden, richtten overheid, kennisinstellingen en ondernemers in die tijd het Nationaal Kennis en innovatieprogramma Water en Klimaat (NKWK) op. Eén van de onderzoekslijnen van het NKWK legt zich toe op de klimaatimpact op de rivieren. De horizon is de (verre) toekomst; 2100 en daarna. Wat er op de Nederlandse rivieren afkomt, is natuurlijk bij uitstek van belang voor het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (DG Water en Bodem formuleert het beleid) en Rijkswaterstaat (verantwoordelijk voor beheer en onderhoud).
Unieke kennisbehoefte vraagt om uniek researchprogramma
Ongeveer tegelijkertijd en vanuit verschillende kanten was er dus behoefte om meer te weten over de klimaatimpact. Deze behoefte werd steeds nijpender. Om daaraan tegemoet te komen, is in 2017 het onderzoeksprogramma Rivers2Morrow Working on the future of our rivers (R2M) opgestart. Het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) en Rijkswaterstaat zijn opdrachtgever. R2M is uniek: niet eerder geïnvesteerde IenW zoveel in wetenschappelijke rivierkennis om de uitdagingen te adresseren waar klimaatverandering beleidmakers en beheerders voor stelt.
Kennis ook buiten academia relevant
Sinds voorjaar 2019 druppelen de eerste resultaten binnen. En worden ook in de praktijk gebruikt. Bijvoorbeeld voor integraal riviermanagement (IRM) – een toekomstgericht programma waarin alle (water)partners samenwerken. De resultaten helpen bij het afwegen door ‘de politiek’ van de vele complexe belangen rondom de rivieren. Besluitvorming wordt onderbouwd met actuele inzichten van R2M. Dit is nuttig voor maatschappelijke acceptatie en draagvlak. Ook de voor de inrichting van het rivierengebied gebruikte beheermodellen en richtlijnen, profiteren van R2M. De regionale diensten van Rijkswaterstaat gebruiken die. Deze praktische toepassingen geven de ontwikkelde kennis speciale betekenis voor de bewoners en gebruikers van de rivieren. Dat maakt R2M relevant voor de beschikbare relevante kennis van onze rivieren. Maar ook voor de mensen, dieren en natuur-, cultuur- en landschappelijke waarden in en langs de rivieren.