Lozen toiletwater en ander huishoudelijk water uit pleziervaart

Het lozen van ongezuiverd toiletwater vanuit pleziervaartuigen in het oppervlaktewater mag niet. Dit staat in artikel 3.9 van het Besluit lozen buiten inrichtingen. Lozen mag via een erkende voorziening die voldoet aan de regels uit de Regeling lozen buiten inrichtingen. Voor andere vaartuigen geldt dit verbod op ongezuiverd lozen van toiletwater niet. Gezuiverd toiletwater en ander huishoudelijk afvalwater mag men wel lozen.

Inhoud

Toepassingsgebied

Het lozingsverbod voor ongezuiverd toiletwater hangt samen met het voorkomen van bacteriologische besmettingen van het oppervlaktewater. Deze ongezuiverde lozingen vormen met name een risico voor zwemmers. In de buurt van pleziervaart wordt namelijk ook vaak gezwommen. De urgentie om een lozing van het overig huishoudelijk afvalwater van pleziervaartuigen te stoppen is niet zo groot als voor toiletwater.

Het maken van voorzieningen voor het opvangen van al het huishoudelijk afvalwater is vooral bij bestaande schepen vaak niet haalbaar. Om deze reden mag men het overige huishoudelijk afvalwater lozen.

De definitie van pleziervaartuig: voor sport- en vrijetijdsdoeleinden bedoeld vaartuig, niet zijnde een waterscooter, ongeacht het type of de wijze van voortstuwing, met een romplengte van 2,5 tot 24 meter;

Vindplaats

Besluit lozen buiten inrichtingen (Blbi): § 3.4. Lozen van huishoudelijk afvalwater (artikel 3.9).

Regeling lozen buiten inrichtingen (Rlbi):

BBT

Uitgangspunt is altijd (BBT (best beschikbare techniek). Bij pleziervaartuigen betekent dit het voorkomen van bacteriologische besmettingen van het oppervlaktewater.

Dit kan via verschillende manieren. Vanuit een toilet kan men het afvalwater:

  1. alleen via een zuiveringsvoorziening lozen
  2. opvangen in een vuilwatertank en later afvoeren via een vuilwaterinzamelstation in bijvoorbeeld een jachthaven
  3. scheiden in vaste en waterige bestanddelen (urine), waarna alleen de urinestroom wordt geloosd (droogtoilet).

Verboden en voorwaarden

Een pleziervaartuig mag:

  • ander huishoudelijk afvalwater (gootsteen en douche), dan toiletwater direct op oppervlaktewater lozen
  • geen ongezuiverd toiletwater op oppervlaktewater lozen

Als vanuit een toilet op een pleziervaartuig, uitsluitend urine wordt geloosd gelden er geen eisen voor de lozing. Het direct lozen van toiletwater op oppervlaktewater afkomstig van een pleziervaartuig is alleen toegestaan via zuiveringsvoorziening met certificaat van typegoedkeuring:

Toegestaan is:

  • opvangen van het vuile water in een vuilwatertank. Het afvoeren van dit water gebeurt via een vuilwaterinzamelstation. Bijvoorbeeld bij een jachthaven
  • gebruik van een chemisch toilet. Het afvoeren van dit water gebeurt via een vuilwaterinzamelstation. Bijvoorbeeld bij een jachthaven
  • gebruik van een droogtoilet

Aanpalende regelgeving

Voor hotel- en passagiersschepen die geschikt zijn voor meer dan 50 passagiers geldt sinds 2009 een lozingsverbod van huishoudelijk afvalwater. Dit staat in het “Verdrag inzake de verzameling, afgifte en inname van afval in de Rijn- en Binnenvaart” (CDNI-verdrag). Het CDNI-verdrag voor de beroepsvaart gaat daarin verder dan het Besluit lozen buiten inrichtingen (Blbi) en het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) voor pleziervaart.

Voor de beroepsvaart gaat het om al het afvalwater uit keukens, eetruimten, wasruimten en bijkeukens én toiletwater. Ook is voor deze schepen voorgeschreven dat zij moeten beschikken over een verzameltank voor huishoudelijk afvalwater of een boordzuiveringsinstallatie. Alternatieven zijn niet mogelijk. De installaties op deze schepen laat men via het certificaat van onderzoek (CVO) iedere zeven jaar controleren op hun werking.

De landen die binnen Europa het CDNI-verdrag hebben ondertekend, hebben in 2021 besloten om het lozingsverbod voor hotel- en passagiersschepen per 1 januari 2025 uit te breiden. Het lozingsverbod van huishoudelijk afvalwater geldt dan ook voor hotel- en passagiersschepen die geschikt zijn voor meer dan 12 passagiers. Dit verbod geldt dan voor schepen zoals riviercruise- en hotelschepen, dagtochtschepen, charterschepen en rondvaartboten. Het verbod zal op 1 januari 2025 in werking treden.

Het lozingsverbod geldt in eerste instantie uitsluitend voor passagiersschepen die na 30 december 2008 in de vaart zijn genomen. Passagiersschepen die voor 30 december 2008 in bedrijf werden genomen en uitsluitend buiten de Rijn varen, krijgen te maken met tijdelijke overgangsbepalingen. Deze overgangsbepalingen eindigt voor alle passagiersschepen vanaf 2030. Wat in houdt dat deze passagiersschepen vanaf 2030 bij de verlenging van hun binnenschipcertificaat voorzien moeten zijn van verzameltanks voor huishoudelijk afvalwater of van een boordzuiveringsinstallatie (artikel 19.14 van de Europese standaard tot vaststelling van de technische voorschriften voor binnenschepen – ES-TRIN). Dan geldt het lozingsverbod ook voor deze groep.

De algemene uitzondering voor passagiersschepen (waarbij sprake is als er klaarblijkelijk geen gevaar bestaat) zal vanaf 2030 dus niet langer van toepassing zijn in de gebieden waar het CDNI-verdrag geldt. Daarmee zullen uiterlijk in 2037 alle passagiersschepen voor meer dan 12 passagiers geen huishoudelijk afvalwater meer lozen.

Het CDNI-verdrag is van toepassing op de hele Rijn en op alle binnenvaarwegen in Nederland, Duitsland, België en Zwitserland en op de internationale Moezel in Luxemburg en Frankrijk.

Controle aspecten

  1. Wat voor soort toilet is er aan boord?
    1. Is er een droogtoilet, of
    2. Is er een toilet waarbij er toiletwater ("zwart water") vrij komt? En wordt dit toiletwater opgevangen in:
      1. Een vuilwatertank?
      2. Chemisch toilet?
  2. Is een voorziening voor het zuiveren van toiletwater aanwezig?
    1. Is er een (kopie) certificaat van typegoedkeuring?
    2. Staan op de zuiveringsvoorziening gegevens over de fabrikant, typenummer, bouwjaar en certificering?
    3. Gebruikt men de voorziening volgens de instructie van de fabrikant?

Bij de uitvoering van toezicht en handhaving zijn er op dit moment nog wel een aantal probleempunten (pdf, 71 kB). In de toelichting op deze regeling staat een uitleg (pdf, 71 kB). Deze punten zullen opgelost worden door invoering van het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) en de Omgevingswet.