Verkenning

Een nadere verkenningsfase ter concretisering van het resultaat uit het vooroverleg helpt in het verduidelijken van de gewenste inhoud van de afspraken en de wensen ten aanzien van het vervolg van het opstellen van een waterakkoord.

 Aangeraden wordt om na het vooroverleg het managementniveau te betrekken en draagvlak te zoeken of creëren voor het uitvoeren van de nadere verkenning. Het vaststellen van een opdracht op managementniveau voor de verkenningsfase kan hierbij helpen.

Het brede inhoudelijke spectrum dat besproken is in het vooroverleg (ook wel initiatiefase genoemd) kan in de verkenningsfase worden verdiept en getrechterd en op hoofdlijnen uitgewerkt, waarbij in ieder geval wordt aangeraden aandacht te besteden aan:

• Doel van afspraken in het waterakkoord;
• Opstellen van een watersysteembeschrijving voor gedeelde kennisbasis, waarbij ook de vraag speelt wat een zinvolle afbakening van het gebied is waarvoor het waterakkoord wordt opgesteld;
• Wat moet je regelen voor de huidige operationele situatie (zonder te anticiperen op toekomstige ontwikkelingen)? Waar zitten de knelpunten?;
• Beoordelen of het waterakkoord het juiste instrument is voor de afspraken;
• Wat regel je binnen het waterakkoord / wat niet of elders (randvoorwaarden)?
• Relaties met overige relevante waterakkoorden en andere afspraken.

  Verschillende geïnterviewde waterbeheerders geven aan dat de verkenningsfase goed gebruikt kan (en zou moeten) worden om uitgebreid aandacht te besteden aan mogelijk gevoeligheden (ambtelijk en bestuurlijk) die spelen tussen de betrokken partijen en die relatie hebben met beoogde onderwerpen waarover in het waterakkoord afspraken worden gemaakt. Door issues en gevoeligheden vroegtijdig bespreekbaar te maken, kan hier tijdig op worden gehandeld.
Gedeeld opdrachtgeverschap op managementniveau door de bij het waterakkoord betrokken partijen kan hierbij helpen. Dit maakt dat alle partijen ook op managementniveau vroegtijdig op de hoogte zijn van de wens tot het opstellen/actualiseren van het waterakkoord en kan frustraties in het latere proces voorkomen.

Daarnaast is het in deze fase van belang aandacht te besteden aan de meer organisatorische aspecten rond het opstellen van het waterakkoord. Denk daarbij aan:

• Omgevingsanalyse: overzicht van de deelnemende partijen en andere belanghebbende partijen;
• Planning van totstandkoming van het waterakkoord op hoofdlijnen;
• Aandacht voor verwachte benodigde tijdsinzet van ambtenaren van de verschillende deelnemende partijen en hun rollen en verantwoordelijkheden in het opstellen van het akkoord;
• Aandacht voor de verschillende competenties die binnen de deelnemende partijen nodig zijn voor het doorlopen van de verschillende fases (denk daarbij aan het vroegtijdig betrekken van ‘schrijvers’, financieel-specialisten, juristen etc.);
• De mogelijke vaststellingsstructuur van afspraken in het waterakkoord, ondertekening door de partijen en op welk niveau deze later mogelijk gewijzigd kunnen worden (mandatering).

  Een valkuil in deze fase is het niet tijdig nadenken over te betrekken collega’s van andere afdelingen. Het initiatief voor het opstellen van een waterakkoord komt veelal uit de ‘inhoudelijke’ hoek van waterbeherende partijen, terwijl afspraken bijvoorbeeld ook financiële en juridische consequenties kunnen hebben. Ervaringen uit verschillende hoeken van het land leren dat wanneer deze pas later aan het licht komen, dit het proces kan frustreren.

  Aangeraden wordt om de resultaten van de verkenningsfase op managementniveau gebundeld vast te stellen in bijvoorbeeld een hoofdlijnen- of uitgangspuntennotitie. Onderdelen hiervan zijn in ieder geval de systeembeschrijving, een gedeeld beeld van onderwerpen waarover betrokken partijen afspraken willen maken en organisatorische aspecten voor de verdere uitwerking van het waterakkoord.