Watertoets en grondwater

Bij bestemmingsplannen of structuurvisies wordt een watertoets uitgevoerd. Dit is wettelijk verplicht. Tijdens het opstellen van de structuurvisie of het bestemmingsplan vindt overleg plaats met de waterbeheerder(s). Dit om het waterbelang goed mee te kunnen nemen in de planvorming.

Ook grondwater is onderdeel van de watertoets

Grondwater hoort onderdeel van de watertoets te zijn maar is dat vaak  niet. Dit kan komen door onbekendheid met de rol die grondwater en de ondergrond kunnen spelen bij het uitvoeren van ruimtelijke plannen.

Als landbouwgrond bijvoorbeeld de functie wonen krijgt, is vaak een wijziging van het bestemmingsplan nodig. Bebouwing is anders niet mogelijk. De gevolgen van een nieuwbouw project voor het grondwater hoort onderdeel te zijn van het watertoetsproces.

De praktijk leert alleen dat grondwater lang niet altijd wordt meegenomen. Na oplevering van de nieuwbouwwijk kunnen er dan beheerproblemen optreden met alle gevolgen van dien.

Welke aspecten zijn van belang?

Bij grondwater zijn twee aspecten van belang.  Aan de ene kant de grondwaterkwaliteit en aan de andere kant de kwantiteit. Er moet voldoende grondwater zijn, van een goede kwaliteit.

Grondwater speelt een belangrijke rol in allerlei maatschappelijke opgaven, zoals bijvoorbeeld bij:

  • economie (schoon grondwater is soms een vestigingsvoorwaarde)
  • duurzaamheid (bodemenergie)
  • gezondheid (schoon drinkwater)
  • leefbaarheid (natte natuur, voorkomen verdroging en wateroverlast) en
  • klimaatverandering

Voorbeelden van problemen met grondwater:

  • hoge grondwaterstand kan leiden tot water in kruipruimtes.
  • lage grondwaterstand kan leiden tot paalrot bij houten funderingen of verdroogde natuurgebieden.

Hoe voorkom je problemen met grondwater?

Het is mogelijk om problemen met grondwater te voorkomen en grondwaterbelangen te behartigen. Dit kan door bij het (her)plannen van bestemmingen rekening te houden met het van nature aanwezige grondwatersysteem.

Een hoge grondwaterstand (ofwel een geringe ontwateringsdiepte) kan tot grondwateroverlast leiden. Ook een lage grondwaterstand kan nadelige gevolgen hebben, zoals zetting van gebouwen.

Voorafgaand aan het bebouwen van grond is het kennen van het grondwatersysteem dus van belang. Hierdoor kan het effect van ruimtelijke ontwikkelingen op het grondwater en het grondwatersysteem beter worden meegewogen.