CIW 2 1996-10 Handreikingen voor het vergoeden van vernattingsschade
In bijgaand advies van de Commissie Integraal Waterbeheer/CUWVO (CiW/CUWVO) worden enkele handreikingen geboden voor het vergoeden van vernattingsschade op agrarische percelen ten gevolge van verdrogingsbestrijding.
In hoofdstuk 1 wordt ingegaan op de aanleiding tot dit advies. De handreikingen kunnen worden gezien als een vervolg op het rapport 'Vernattingsschade als gevolg van verdrogingsbestrijding: een bestuurlijk-juridische analyse'. Uitgangspunt van dit advies is dat de gekapitaliseerde voorzienbare vernattingsschade tevoren wordt afgekocht met de betreffende agrariër. In hoofdstuk 2 wordt ingegaan op een aantal beleidsmatige uitgangspunten bij verdrogingsbestrijding. Kern van deze paragraaf is de boodschap dat het vergoeden van vernattingsschade te allen tijde als een vangnetconstructie moet worden gezien.
In hoofdstuk 3 wordt uiteengezet welke soorten schade bij vernatting in het geding kunnen zijn. In dit advies wordt vooral ingegaan op de voorzienbare vernattingsschade. Aangegeven wordt dat het daarbij kan gaan om inkomensschade, vermogensschade en belastingschade. Wat betreft de inkomensschade beperkt het advies zich tot de schade als gevolg van opbrengstderving. Aangezien alleen onevenredige schade voor vergoeding in aanmerking komt, worden in hoofdstuk 4 enkele overwegingen meegegeven voor beantwoording van de vraag wanneer hiervan sprake is. De vraag zelf zal alleen in concrete gevallen beantwoord kunnen worden. Als er sprake is van onevenredige schade, is het uitgangspunt dat de totale schade volledig vergoed wordt. Dit komt aan de orde in hoofdstuk 5. Om de schade ten gevolge van opbrengstderving te kunnen vaststellen, dienen de hydrologische effecten van anti-verdrogingsmaatregelen op agrarische percelen te worden ingeschat en vervolgens te worden vertaald in opbrengstveranderingen.
In hoofdstuk 6 wordt toegelicht dat voor dit laatste gebruik gemaakt kan worden van de HELP-tabellen. Voor de financiële waardering van opbrengstveranderingen kan voor grasland en bouwland gebruik gemaakt worden van de door de Commissie van Deskundigen Grondwaterwet jaarlijks vast te stellen waarde van de 1 % opbrengstdepressie. Maatregelen die in het kader van de verdrogingsbestrijding genomen worden kunnen ook leiden tot voordelen. In hoofdstuk 7 wordt toegelicht dat deze voordelen in principe in mindering moeten worden gebracht op de berekende schade om tot een netto uit te keren schadebedrag te komen. In hoofdstuk 8 worden de in de rechtspraak gangbare kapitalisatiefactoren vermeld, waarmee de berekende jaarlijkse inkomensschade gekapitaliseerd kan worden tot een afkoopsom.
In de hoofdstukken 9 en 1 O wordt ingegaan op de eventuele vergoeding van vermogensschade respectievelijk belastingschade. Tot slot wordt in hoofdstuk 11 aanbevolen om regionaal een deskundigencommissie in het leven te roepen, die kan adviseren bij beantwoording van de vraag óf er sprake zal zijn van onevenredige schade en bij de bepaling van het schade-afkoop-bedrag per vernat perceel.