Anti-verziltingsmaatregelen niet meer nodig dankzij neerslag

Gepubliceerd 10 augustus 2023

De waterbeheerders in West-Nederland hebben de Klimaatbestendige Water Aanvoer (KWA) gestopt. Nu het regent en de Rijnafvoer stijgt, zijn de maatregelen die van kracht waren om de verzilting in West-Nederland tegen te gaan, niet langer nodig.

De KWA is een stelsel van stuwen, watergangen en gemalen en inlaten dat in tijden van watertekort zoetwater aanvoert vanuit de Lek en het Amsterdam-Rijnkanaal – twee inlaatpunten waarop de zee geen invloed heeft. Sinds 12 juli kreeg West-Nederland extra zoet water via de KWA. Rijkswaterstaat voerde vanuit het Amsterdam Rijnkanaal en de Lek zoet water naar Bodegraven, van waaruit hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden het doorvoerde naar de hoogheemraadschappen van Rijnland, Delfland en Schieland en de Krimpenerwaard.

Ook andere droogtemaatregelen afgeschaald

De neerslag van de afgelopen periode heeft er voor gezorgd dat het neerslagtekort is teruggelopen. Op 3 augustus is de KWA daarom gestopt. Het zoutgehalte in het water is weer normaal en de watervraag voor peilhandhaving en vanuit de agrarische sector is weggevallen. Door deze ontwikkelingen zijn ook veel eerder genomen droogtemaatregelen, zoals extra dijkinspecties, nu niet meer nodig. Uiteraard houden de waterbeheerders de weersverwachting en de Rijnafvoer nauwlettend in de gaten en zullen ze daarop als het nodig is, opnieuw reageren.

Effectieve samenwerking

De betrokken waterbeheerders, verenigd in de KWA Beraadsgroep, roemen de goede onderlinge samenwerking, die volgens hen erg belangrijk is geweest in de aanpak van de droogteproblematiek. Er werd kennis gedeeld en besluiten werden snel genomen. Bij het nemen van de maatregelen is gekeken naar de gevolgen voor de verschillende belanghebbenden. Zo kon bijvoorbeeld de hinder voor de scheepvaart zeer beperkt blijven.

IJsselmeer en Markermeer

Sinds 1 augustus is ook de sturing op het peil van het IJsselmeer en Markermeer verlaagd van NAP -0,15 m naar NAP -0,20 m. De extra wateraanvoer bij Muiden vanaf het Markermeer door waterschap Amstel, Gooi en Vecht (voor verziltingsbestrijding op het Amsterdam-Rijnkanaal) is gestaakt en de afvoer van de IJssel is gestegen naar 235 m3/s. Er wordt zelfs een verdere stijging voorzien, boven normale waarden voor de tijd van het jaar.

Zoutbel

Verder wordt er periodiek gespuid met de spuisluizen op de Afsluitdijk om verzilting tegen te gaan. Alleen in de diepste delen van de vaargeulen is nog sprake van zoutophoping. De zoutmonitoring in het IJsselmeer blijft geïntensiveerd. Het chloridegehalte bij het drinkwaterinnamepunt bij Andijk fluctueert en vorige week moest de inname tijdelijk worden gestaakt vanwege het passeren van een lokale zoutbel. Deze situatie bij het innamepunt is nu weer ‘normaal tot goed’.

Verschillen tussen waterschappen

Niet alle waterschappen kunnen hun droogtemaatregelen al afschalen. Er zijn grote regionale verschillen. Zo is er bij waterschap Vallei en Veluwe een onttrekkingsverbod uit watergangen zonder aanvoermogelijkheid van toepassing. En Vechtstromen hanteert een permanente beregeningsregeling. Bij Rijn en IJssel en Vallei en Veluwe blijven voorlopig onttrekkingsverboden voor oppervlaktewater van kracht. Op de hoge zandgronden, zowel in Brabant als in Oost-Nederland, lijken de lage grondwaterstanden als gevolg van de recente neerslag zich wat te herstellen. In grote delen van de regio Zuid-Oost gelden nog onttrekkingsverboden uit oppervlaktewater. De grondwaterstanden in die regio verbeteren, variërend van normaal tot (zeer) laag. Verder heeft de neerslag daar gezorgd voor aanvulling van het vochtgehalte in de toplaag.

‘Back to normal’

Al met al heeft de regen van de afgelopen tijd ervoor gezorgd dat veel belangrijke droogte-indicatoren op een normaal, gemiddeld peil zijn gekomen. Het landelijke neerslagtekort schommelt momenteel rond de mediaan, waar het half juli nog op de lijn van de 5% droogste jaren koerste. Ook de Rijn- en Maasafvoer liggen ongeveer op de mediaan. Voor de waterbeheerders is het daarom ‘back to normal’, al zorgden de felle, langdurige buien van het afgelopen weekeinde op sommige plaatsen tijdelijk voor behoorlijk wat wateroverlast.

Bron: Waterforum