Karakterisering en belastingen
De karakterisering van de grondwaterlichamen (hydrologische eenheid van het grondwatersysteem) vindt plaats voorafgaand aan een planperiode. Met een karakterisering wordt aan de hand van de huidige toestand en de aanwezige belastingen een inschatting gemaakt van de verwachte toestand van de grondwaterlichamen aan het eind van de planperiode. Voor de karakterisering moeten de belastingen voor de kwaliteit en kwantiteit in een grondwaterlichaam in beeld worden gebracht en beoordeeld worden of deze significant zijn.
Wij onderscheiden belastingen voor de kwaliteit in puntbronnen en diffuse bronnen. Belastingen voor de grondwaterkwantiteit kunnen veroorzaakt worden door intrusies (het in de grond brengen van water) en onttrekkingen.
Op basis van de karakterisering kunnen nieuwe potentieel bedreigende stoffen worden geïdentificeerd, waarvoor drempelwaarden worden afgeleid, en/of maatregelen worden genomen.
Puntbronnen: bodemverontreinigingen
Bodemverontreinigingen kunnen (lokaal) een belasting vormen voor de kwaliteit van het grondwater. Dit is het geval met bodemverontreinigingen die zich in het grondwater kunnen verspreiden. In tegenstelling tot immobiele bodemverontreinigingen die aan de bodem gebonden zijn.
Vanuit het landelijke beleid voor bodembescherming zijn grootschalige bodemverontreinigingen met verspreidingsrisico in beeld gebracht en is de aanpak van deze verontreinigingen geprioriteerd. Op basis van het midterm Review 2013 Bodemconvenant is beoordeeld welke bodemverontreinigingen een significante belasting vormen.
Daarnaast zijn voor de KRW overige locaties van bodemverontreinigingen in de nabijheid van kwetsbare objecten (van grondwater afhankelijk oppervlaktewater en natuur en waterwinningen voor menselijke consumptie) in beeld gebracht. In hoeverre deze bodemverontreinigingen een significante belasting vormen voor de nabijgelegen kwetsbare objecten wordt nader onderzocht.
Diffuse bronnen: nitraat en bestrijdingsmiddelen
Nitraat en bestrijdingsmiddelen vormen een diffuse belasting voor de kwaliteit van het grondwater. Voor de karakterisering is de belasting met nitraat gebaseerd op een analyse van de mogelijke effecten van het 5e Nitraat Actie Programma. Belastingen door gewasbeschermingsmiddelen zijn berekend op basis van cijfers van gebruik in 2008. Door de (berekende) concentraties nitraat en gewasbeschermingsmiddelen te vergelijken met de norm, wordt per grondwaterlichaam bepaald of de belasting significant is.
Onttrekkingen en intrusies
Grondwateronttrekkingen en kunstmatige aanvullingen (intrusies) zijn opgenomen in het Landelijk Grondwaterregister. De beoordeling van onttrekkingen richt zich op de vraag of het evenwicht tussen
aanvulling en onttrekking wordt verstoord en of in de toekomst voldoende water beschikbaar is.
Het (grootschalig) onttrekken van grondwater is in Nederland vergunning plichtig, waarbij voor elke grootschalige grondwateronttrekking de invloed op de waterbalans wordt beoordeeld.
In alle grondwaterlichamen is sprake van een positieve waterbalans. Daarom worden grondwateronttrekkingen niet als significante belasting gezien voor het grondwaterlichaam in zijn geheel. Omdat kunstmatige aanvullingen dienen ter compensatie van onttrekkingen zal het effect in het algemeen minder belangrijk zijn.
Grondwaterstandsverlagingen als gevolg van peilbeheer rond van grondwaterafhankelijke natuur vormen wel een significante belasting.
In laag Nederland is verder sprake van het indringen van zout grondwater. Dit is veelal een gevolg van de inrichting die samenhangt met een ligging onder zeespiegel. Intrusies in zoete waterlichamen worden beoordeeld op basis van verandering van de ligging van het grensvlak zoet-zout.