Klimaatrobuust beekdal: natuurlijk waar het kan, technisch waar het moet

Ernest de Groot, lid van het dagelijks bestuur van waterschap Aa en Maas en voorzitter van de CoP Beken en Rivieren, schetste aan het begin van de bijeenkomst de uitdagingen waar we voor staan. Van de beekdalen hebben we in het verleden 'geweldige ontwateringsmachines' gemaakt, aldus De Groot. Beekdalen zijn gedraineerd en beken zijn overgedimensioneerd en rechtgetrokken, vooral ten faveure van de landbouw op de hogere zandgronden. Maar deze ingrepen hebben ertoe geleid dat het watersysteem nu onvoldoende is ingericht voor het opvangen van kortstondige piekbuien en langere perioden van droogte. En juist deze effecten doen zich door klimaatverandering steeds vaker voor.

Boeren moesten de afgelopen jaren door de droogte bijvoorbeeld steeds vaker en steeds eerder gaan beregenen om hun opbrengsten op peil te houden. Dit leidde tot nog lagere grondwaterstanden, verslechterende waterkwaliteit, droogvallende beken en een verlies aan biodiversiteit. De Groot hield een pleidooi voor het terugbrengen van de natuurlijke sponswerking van de bodem. Het aloude adagium luidt: vasthouden, bergen, afvoeren.

Praatplaat

Maar welke maatregelen kun je daarvoor nemen? De praatplaat die STOWA en de CoP Beken en Rivieren hebben uitgebracht, brengt dit in beeld. Mirja Kits van waterschap De Dommel en lid van het kernteam van de CoP, gaf tijdens deze online bijeenkomst een toelichting op de plaat. De plaat laat zien dat een beekdal van bron tot monding, en van hogere zandgronden tot de laag gelegen beek, een complexe combinatie van water- en bodemsysteem is. Daarin hangt alles met elkaar samen.

Op de plaat is voor de vier belangrijkste functies - waterbeheer, landbouw, natuur en stad - uitgewerkt welke maatregelen er genomen kunnen worden. Zowel in het water- als het bodemsysteem. Het uitgangspunt bij alle maatregelen is: natuurlijk waar het kan, technisch waar het moet.

De grote plus van de praatplaat is volgens Kits dat er een samenhangend beeld ontstaat van maatregelen die je kunt nemen. Daarbij kan een maatregel voor de ene functie helpen om de problemen voor een andere functie op de lossen. De plaat en alle deelplaten zijn te downloaden vanaf www.stowa.nl/praatplaat. Alle platen zijn rechtenvrij te gebruiken. Graag  met bronvermelding (CoP Beken en Rivieren i.s.m. STOWA, tekeningen Ronald van der Heide).